به نقل از «ایران اکونومیست»

میزان مشارکت دانشگاه‌ها در پیشگیری از سرقت علمی چقدر است؟

تاریخ انتشار: ۹ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۱۴۰۷۶

بررسی آمارهای همانندجویی و ثبت پایان‌نامه‌ها، رساله‌ها و پروپوزال‌ها نشان می‌دهد که برخی مؤسسات همکاری لازم را در اجرای قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی ندارند.

به گزارش ایران اکونومیست، همانندجویی فرآیندی برای تشخیص تقلب و جلوگیری از کپی‌کاری در تهیه آثار علمی است. برای ایجاد یک بانک اطلاعاتی کامل، افراد باید آثار علمی خود شامل پایان‌نامه، رساله، پروپوزال را در سامانه‌ای بارگذاری کنند تا با جستجو در این بانک اطلاعاتی، میزان شباهت یک اثر علمی با دیگر آثار مورد بررسی قرار گیرد و از این طریق از سرقت علمی و ادبی جلوگیری شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

بر اساس تبصره ۹ قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی؛ حوزه‌های علمیه و همچنین دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها، مؤسسه‌های آموزش عالی، پژوهشی فناوری کشور، دولتی و غیر دولتی موظف هستند که پیشنهاده‌ها (پروپوزال‌ها)، پایان‌نامه‌ها و رساله‌های (پارساها) دانشجویان و دانش‌آموختگان تحصیلات تکمیلی خود را که فاقد طبقه‌بندی هستند، در سامانه‌های پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) ثبت و همانندجویی کنند.

بر همین اساس ایرانداک برای اجرای این قانون، دو سامانه «همانندجو» و «سامانه ملی ثبت پیشنهاده‌ها، پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها» را راه‌اندازی کرد. بر اساس قانون؛ پرداخت مالی به استادهای راهنما، مشاور و داور و ترفیع و ارتقای اساتید و همچنین دانشجویان، منوط به دریافت ثبت و همانندجویی پروپوزال، پایان‌نامه و رساله در این سامانه‌ها است.

آخرین آمارها مربوط به آخر پاییز ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که بیش از ۲۰۹ هزار همانندجویی تا پایان پاییز ۱۴۰۱ در سامانه همانندجویی انجام شده است.

آمار همانندجویی تا پایان پاییز ۱۴۰۱- منبع: ایرانداک

همچنین بیش از ۱۴۳ هزار پارسا و پیشنهاده در سامانه ملی ثبت پیشنهاده‌ها، پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها ثبت شده است.

آمار ثبت پارسا و پیشنهاده تا پایان پاییز ۱۴۰۱- منبع: ایرانداک

بر اساس آخرین آمار ایرانداک در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱؛ در مجموع ۶۹۷ مؤسسه عضو سامانه همانندجو هستند که این آمار نسبت به سال تحصیلی (۱۳۹۹-۱۴۰۰) ۶۶ مورد افزایش داشته است. همچنین تعداد استادان و دانشجویان عضو سامانه همانندجو، نشریه‌های علمی و درخواست‌های همانندجویی نشریه‌ها نسبت به سال تحصیلی گذشته (۱۳۹۹-۱۴۰۰) افزایش پیدا کرده و درخواست‌های همایش‌ها کاهش داشته است.

منبع: ایرانداک

با بررسی عملکرد مؤسسات مختلف در همانندجویی، به نظر می‌رسد که به جز دانشگاه‌های زیر مجموعه وزارت علوم، دانشگاه پیام نور و مؤسسه‌های آموزش عالی غیردولتی غیر انتفاعی و جهاد دانشگاهی دیگر مؤسسات همکاری زیادی در همانندجویی پایان‌نامه، رساله و پروپوزال ندارند. 

منبع: ایرانداک 

 بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱، دانشگاه تهران با فاصله بسیار، رتبه اول را در درخواست همانندجویی داشته و پس از آن دانشگاه‌های فردوسی مشهد و شیراز در رتبه دوم و سوم قرار دارند. 

در این سال تحصیلی، دو دانشگاه پیام‌نور (مرکز تهران جنوب و استان البرز) در جمع ۱۰ دانشگاه دارای بیشترین درخواست همانندجویی قرار گرفتند.

منبع: ایرانداک

در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱، روی هم ۴۸۶ مؤسسه، بیش از ۹۲ هزار پارسا (پایان‌نامه و رساله) را در سامانه ثبت کرده‌اند و ۳۹۵ مؤسسه، بیش از ۵۹ هزار پیشنهاده را در سامانه ثبت کرده‌اند.

منبع: ایرانداک

بررسی عملکرد مؤسسه‌های مختلف در ثبت پارسا و پیشنهاده نیز نشان می‌دهد که در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱، مؤسسات زیرمجموعه وزارت علوم، مؤسسه‌های آموزش عالی غیر دولتی و غیر انتفاعی و جهاد دانشگاهی و دانشگاه پیام نور بیشترین ثبت پارسا و پیشنهاده را داشتند.

منبع: ایرانداک

همانندجویی و یک خلأقانونی چالش‌زا

بر اساس تبصره ۹ قانون پیشگیری و مقابله با تقلب (مصوب سال ۱۳۹۶)؛ تمامی مؤسسات در کشور موظف هستند پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویان خود را که فاقد طبقه‌بندی هستند، در سامانه‌های پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) ثبت کرده و همانندجویی کنند و بر همین اساس وظیفه همانندجویی به عهده ایرانداک گذاشته شد.

ولی در بخشی از آیین‌نامه اجرایی این قانون (مصوب سال ۱۳۹۸) در کنار اسم ایرانداک عنوان «سامانه‌های هم‌تراز» آن نیز ذکر شده بود.

همین موضوع سبب شد که دی‌ماه سال ۱۴۰۱ دانشگاه آزاد با استفاده از همین خلأ قانونی، سامانه‌ای برای مشابهت‌یابی پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویان این دانشگاه راه‌اندازی کند.

معاون علوم، مهندسی و کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی درباره راه‌اندازی این سامانه به ایران اکونومیست گفت که در قانون نوشته شده که می‌تواند سامانه‌های مشابه ایرانداک وجود داشته باشد و در آیین‌نامه اجرایی عنوان شده ایرانداک و یا سامانه‌های مشابه آن؛ بنابراین از نظر قانون این اقدام مشکلی ندارد.

رییس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) در مورد این اقدام دانشگاه آزاد، تاکید کرد که همانندجویی یک تکلیف قانونی است و همگان باید این تکلیف قانونی را به انجام برسانند و عملاً ایرانداک در این زمینه با نیروهای انسانی و سامانه‌هایی که طراحی کرده و تدارک دیده، همانندجویی را به خوبی انجام می‌دهد. وی خاطرنشان کرد که انجام همانندجویی و کاهش سرقت علمی، با یکدیگر ارتباط دارند و انتظار می‌رود در دانشگاه‌هایی که پایان‌نامه‌ها و رساله‌های خود را به صورت رسمی و قانونی همانندجویی نمی‌کنند، درصد مشابهت همچنان بالا باشد و این به آبروی جامعه علمی ما آسیب وارد می‌کند.

وی همچنین تصریح کرد که ایرانداک با استفاده از مکانیسم‌های فرهنگی مانند مذاکره و مکانیسم‌های نظارتی از شرکای خود (وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی و حوزه‌های علمیه) درخواست می‌کند که در اجرای قانون به وظایف خودشان عمل کنند و دچار ترک فعل نشوند. رییس ایرانداک همچنین تاکید کرد که نگاه ایرانداک در این موضوع نگاه قهری نیست. ولی اگر یک زمانی احساس کنیم که کار فرهنگی جواب نمی‌دهد، ما مجبور هستیم که به نهادهای نظارتی و بازرسی و مراجع مربوطه مراجعه کرده و از آن‌ها درخواست کمک و بررسی کنیم. تا این لحظه ما این کار را انجام نداده‌ایم و امیدواریم دوستان ما نیز در اجرای قانون به ما کمک کنند. 

اندکی بعد معاون حقوقی و امور مجلس وزیر علوم نیز در گفتگو با ایران اکونومیست خبر از اصلاح آیین‌نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی داد و گفت: از این پس مرجع همانندجویی در آثار علمی، صرفاً ایرانداک خواهد بود.

هیات وزیران نیز در جلسه ۱۴ اسفند ۱۴۰۱، به پیشنهاد وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و به استناد اصل یک‌صد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، عبارت «و همتراز آن» را از بند (۷) ماده (۱) آیین‌نامه اجرایی قانون پیشگیری و مبارزه با تقلب در تهیه آثار علمی مصوب ۲۳ مرداد ۱۳۹۸ حذف کرد. بر همین اساس «ایرانداک» تنها متولی ثبت و همانندجویی پایان‌نامه‌ها شد.

به گزارش ایران اکونومیست، ثبت پایان‌نامه و رساله‌ها و  اسناد علمی در یک بانک جامع، یکی از اقداماتی است که می‌تواند در پیشگیری از تقلب و سرقت علمی، تاثیر بسزایی داشته باشد و مشارکت دانشگاه‌ها و مؤسسات مختلف می‌تواند در کاهش این معضل علمی کمک کند.

با وجود این‌که بیش از سه سال از ابلاغ آیین‌نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی می‌گذرد، به نظر می‌رسد برخی مؤسسات با وجود تعداد زیاد دانشجویان تحصیلات تکمیلی و تولیدات علمی از قبیل پایان‌نامه و رساله، هنوز مشارکت لازم را در اجرای این قانون ندارند. انتظار می‌رود نهادهای نظارتی و سیاست‌گذار هر چه بیشتر در راستای اجرای این قانون و تشویق مؤسسات مختلف به همانندجویی و ثبت پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها پیش بروند. 

 

منبع: خبرگزاری ایسنا برچسب ها: قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی ، آیین نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی ، ایرانداک ، همانند جویی ، دانشگاه آزاد اسلامی

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی آیین نامه اجرایی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی ایرانداک همانند جویی دانشگاه آزاد اسلامی قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی آیین نامه اجرایی قانون پیشگیری پایان نامه ها و رساله پایان نامه ها و رساله ها سال تحصیلی ۱۴۰۰ ۱۴۰۱ پایان نامه و رساله پارسا و پیشنهاده ایران اکونومیست نشان می دهد دانشگاه آزاد پاییز ۱۴۰۱ دانشگاه ها سرقت علمی سامانه ها بر اساس

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۱۴۰۷۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کاهش جرائم مربوط به سرقت در ۱۵ حوزه قضایی 

به گزارش قدس خراسان به نقل از دادگستری خراسان رضوی، سید امیر مرتضوی اظهار کرد: در راستای پیشگیری از وقوع جرائم از جمله سرقت، جلسات هماهنگی متعددی بین دستگاه‌های مسئول برگزار شده که مبنای اقدامات مختلف قرار گرفته و نتایج خوبی نیز به همراه داشته است.

معاون قضایی رئیس کل در امور اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان رضوی افزود: بر اساس تصمیمات مشترک مقرر شد هماهنگی های لازم جهت افزایش گشت‌های پلیس، گشت‌های رضویون و گشت‌های مشترک و همچنین پیگیری‌های لازم به منظور شناسایی محلات پر خطر و اولویت دار و استفاده از ظرفیت نگهبان محله، مؤسسات حفاظتی و مراقبتی با هدف کاهش سرقت و ارائه راهکارهای تشویقی و اطلاع رسانی به شهروندان محترم توسط دستگاه‌های مسئول صورت پذیرد.

وی بیان کرد: تشکیل کارگروه ارتقاء آگاهی های عمومی و گسترش فرهنگ پیشگیری از سرقت به منظور ارائه آموزش‌های چگونگی حفظ و صیانت از کودکان، زنان، خانواده و اموال، در مقابل سارقان، ذیل کمیسیون پیشگیری از سرقت فرمانداری مشهد مقدس نیز از موضوعاتی ست که مورد پیگیری قرار گرفته است تا در کنار اقداماتی همچون  استفاده از ظرفیت صدا و سیمای مرکز استان، جراید، رسانه‌ها فضای مجازی و تهیه و پخش پیام‌های پیشگیرانه و پیشگیری‌های فرهنگی مرتبط با سرقت در سطح جامعه، بتواند موجب کاهش اینگونه جرائم شود.

مرتضوی خاطر نشان کرد: ساماندهی مراکز خرید و فروش اموال مسروقه، ضایعات فروشی‌ها، استوک فروشی‌ها و... با استفاده از ظرفیت اداره کل صمت و اتاق اصناف و شناسایی و دستگیری مال خران و هماهنگی جهت همکاری لازم با نیروی انتظامی و اجرای بخشنامه دادستان محترم کل کشور در خصوص تشدید نگهداری سارقین نیز با هدف پیشگیری از وقوع جرائم، نیز در دستور کار قرار گرفته است.

معاون قضایی رئیس کل در امور اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان رضوی اظهار کرد: بررسی آمار پرونده‌های جرائم سرقت در ۱۱ماهه  ۱۴۰۲نشان می‌دهد در نتیجه اقدامات صورت گرفته فوق، عنوان اتهامی سرقت مستوجب تعزیر کاهش ۲ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است و سهم جرائم مرتبط با سرقت، نسبت به کل اتهامات وارده در ۱۱ماهه سال ۱۴۰۲ معادل ۹درصد بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل تغییری نداشته و براین اساس و متعاقب انجام اقدامات گسترده پیشگیرانه، در ۱۵حوزه قضایی استان شاهد کاهش جرائم مربوط به سرقت در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال  ۱۴۰۱بوده‌ایم.